تاریخ:

کریستوفر کولومبوس 1492ده آمریکا قاره سینی کشف ائتدیک‌دن سونرا اروپالی دولتلرین آیاغی بیر بیر بو زنگین بؤلگه‌یه آچیلدی. کریستوف بیر ایتالیالی اولسادا، اسپانیا شاهی‌نین قوللوغوندا چالیشیردی و نتیجه ده بو قاره‌یه ایلک آیاق باسانلار اسپانیالی‌لار اولدو. اسپانیالی‌لارین آردیندان فرانسالیلار "یئنی دونیا"یا گلدی‌لر. اسپانیالی‌لار داها چوخ ایندی کی مرکزی آمریکا‌دا فرانسه‌لی‌لر ایسه، چوخ سایی‌دا قوزئی بولگه‌لرده او جمله‌دن ایندی کی آمریکا و کانادانین شرقی و مرکزی بولگه‌لری (شیکاگو، تورونتو، مونترال و لوئیزیانا ایالتی - خریطه ده کی یاشیل بولگه لر). بو آرادا اینگیلیس استعمارچی‌لارین‌نین یئرلشدیگی یئریالنیز چوخ چیچیک شرقی بولگه‌لره (نیویورک و بوستون و سایر)محدود اولوردو. سونرا انگلیس‌لر دالی قالدیقلارینی آنلاییب و آمریکادان داها چوخ پای ایسته‌دیلر و بئله‌لیک‌له داهیانه آمما قانلی بیر فیکیر اورتایا قویدولار. قیزیل دری‌لی‌لری* فرانسه ظۆلموندن قورتولماق و اؤزگورلوک* قازانما وعده‌سی‌له اؤز طرفلرینه چکیب فرانسه‌لی‌لره قارشی ساواشدیراجاقلار! البته کی دۆشوندوکلرینی یاپدیلار و و تاسفله بیر چوخ قانلی ساواش‌لاردان سونرا اینگلیس‌لر ایسته‌دیک‌لرینی آلیب فرانسه‌لی‌لری ایندی‌کی کانادانین کئبئک ایالتی‌نه قوْودولار

مونترال اؤزل بیر شهردیر. ساحل‌دن چوخ آرالی‌ اولسادا اصلینده لیمان‌دی* و گمی‌لر* اقیانوسدان بو شهره مستقیم گله بیلرلر. بونا گوره، تاریخ بویو چوخ اؤنملی* بیر رول اویناییب. فرانسه‌لی‌لر مونترالی ساخلاماق اوچون انگلیس لر ایله چوخ ساواشیبلار. آمما نهایتده 1791ده فرانسه و انگلیس آراسیندا امضالانان آنلاشما نتیجه سینده، کئبئک ایالتی، بریتانیانین سؤمورگه‌سی* اولوب.

چاغداش تاریخ:

1867ده کئبئک، اونتاریو و ایکی باشقا ایالت بیر آرایا گلیب و بوگون کی کانادا اولکه‌سینین اساسینی قوردولار. داها سونرالار، باتی ایالت‌لر قاتیلماق‌لا بوگون کی کانادا اورتایا چیخدی. آرتیق ساواش بیتیب و مونترال‌ین جغرافی موقعیتی بیر چوخ انگلیس و فرانسه‌لی تاجیری جذب ائتمکله کانادانین ان بویوک شهرینه دؤنوشور. بیر مدت‌ سونرا کانادا تجارتی‌نین بویوک بیر قیسمی بو شهردن گئرچکلشدیریلیر. ایکینجی دنیا ساواشی ائتکیسیندن دولایی، 1950لردن فرانسه میللیتچیلیگی کئبئک‌لی‌لر آراسیندا چوخالیر. میللت آرتیق اوز حق‌لرینی ایسته‌مه‌گه باشلاییر، ایچ ساواش تهلوکه‌سی اولور، اعتراضلار باش وئریر و سونوج‌دا صرفا 1969دا فرانسه دیلین انگلیسجه‌نین یانیندا رسمی اولماغی کانادانی قورتاریر (یوخسا کئبئک مستقل اؤلکه اولاجاق‌دی). بئله‌لیکه بوتون دولتی ایش‌لر، سندلر، ، مدرسه لر، تابلولار و باشقا شی‌لر هر ایکی دیلده یازیلماغا باشلاییر. بو دییشیم‌لر میللتیین ایستکلرینین بیر قیسمتی‌نی یئرینه گتیریر. اما بیراز سونرا کئبئک‌لی‌لر دیل‌دن علاوه باشقا تبعیض‌لری فرق ائدیرلر. مثلا اعتراض‌لاریندان بیری اولکه بودجه‌سی‌نین ایالت لر آراسیندا عادلانه پایلانماماسینا اولور. اونلارا گوره، اولکه نین اصلی گلیری کئبئک‌دن اولسادا فقط بیر آز مقداری کئبئک ده خرج‌له‌نیر. بودجه‌نین چوخو، آلبرتا ایالتینین نفت صنعتینده خرج اولور.

سؤزلوک: قیزیل دری‌لی: سرخپوست (Native American) - اؤزگورلوک: آزادلیق – لیمان: بندر – گَمی: کشتی – اؤنملی: مهم - سؤمورگه: مستعمره (سؤمورگه‌چی: استعمارگر)

عکس: اروپا دولتلری‌نین استعمار بؤلگه‌لری + تبریز و مونترال‌دا بنزر کؤرپولر

@YengiDunyadan|یئنگی دنیادان آذربایجانا سوْوقات